Na ruim een half jaar rijden met mijn Atto3 heb ik 2 ‘restpunten’ die me nog storen.
1) De klimaatregeling.
Deze is nog steeds niet zoals ik het graag zou willen. De temperatuur in de auto varieert nog steeds, ondanks een vaste temperatuurinstelling. Maar het varieert gelukkig niet meer zoveel als bij de levering van de wagen. Ik heb de wagen altijd op 19 graden ingesteld, en de temperatuur in het interieur varieert daarbij tussen 16 en 22 graden. Opvallend is dat de temperatuur bij bij langere constante snelheid wel stabiliseert op de ingestelde temperatuur. Maar wanneer ik de snelweg af ga of in een file kom te staan, loopt de temperatuur direct op en het duurt daarna ca 3 minuten voordat de temperatuur weer terugloopt naar de ingestelde temperatuur. Als ik daarna weer een paar minuten of meer sneller rijd, wordt het ca 3 graden kouder dan de ingestelde temperatuur en pas daarna stabiliseert de temperatuur weer op de ingestelde waarde.
Nadat ik dit ‘gedrag’ van de warmtepomp installatie heb doorgekregen, stel ik d etemperatuur nooit meer bij en leer ik te leven met de verhogingen en verlagingen, omdat de temperatuur uiteindelijk weer wordt bijgeregeld. Maar de manier waarop dit werkt is erg vervelend. Het ligt als klacht bij BYD Amsterdam, ook vanwege het steeds aan de binnenkant beslaan van de ruiten van auto na het parkeren bij buitentemperaturen onder 10 graden Celsius.
2. Het gebrek van een automatische regengevoelige ruitenwissersturing.
Als gevolg van het gemis van een automatisch sturende ruitenwisserschaleling ga ik dit zelf oplossen. Dat heb ik tot nu toe ook bij mijn auto’s gedaan waarop geen sensor- c.q. besturing van de regengevoelige automatische besturing van de ruitenwissers af-fabriek was gemonteerd.
Voorheen gebruikte ik daarvoor de rain tracker RT-50A kit van Hydreon/Sonic en sinds deze niet meer wordt gemaakt gebruik ik soortgelijke in de markt verkrijgbare systemen.
29-07-2010 Pont de Normandie, Frankrijk met de sticker van de Rain Sensor. De installatie is netjes weggewerkt en de sensor zit tegen de voorruit van de DS achter de spiegel…
Eigenlijk zou ik het liefst een OBD2-systeem monteren, maar tot heden heb ik daar geen after market systeem voor kunnen vinden. En zoiets helemaal zelf bouwen wordt me te veel werk, ook al omdat ik niet zeker weet of de ruitenwissers van de BYD Atto3 inderdaad met een addresseerbare eigen OBD2-control module zijn bestuurd.
Daarom ga ik voor de old school-oplossing met standaard bekabeling en een installatie op de bestaande ruitenwisser schakelaars. Maar dan in de draadboom onder het dashboard. Ik weet dat het niet handig is om in een betrekkelijk nieuwe auo zo’n drastische oplossing in de wagen te ‘hacken’ maar mijn irritatie over de afwezigheid van deze optie zit zo hoog dat ik op een gegeven moment serieus heb overwogen om alleen al hiervoor de BYD Atto 3 in te ruilen voor een Hyundai Kona o.i.d..
De standaard bekabeling vergt naast de spanningsvoorziening vanaf de geschakelde 12V boordspanning ook een ingreep in de aansluitingen tussen de schakelaars van de ruitenwissers en de ruitenwissermotor. Ik ga voor de meest eenvoudige oplossing waarbij ik de nieuwe module als assistent gebruik voor de bestaande installatie. Dan kan ik met 1 extra schakelaar die ik netjes vlak in de onderkant van de stuurkolom wegwerk de nieuwe module activeren. En dan blijven alle functies van de bestaande schakelaars gewoon intact. De nieuwe module werkt dan parallel aan de oorspronkelijke ‘single-wipe’ schakelaar. Dat betekent dat ik de optie ‘HIGH SPEED’ dus NIET automatisch door de nieuwe module laat activeren en dat de nieuwe module alleen de standaard wissnelheid zal gebruiken voor zowel enkelvoudig wissen als continue wissen.
Dit is de nieuwe module die ik bij FRUUGO (China) heb besteld:
Mogelijk krijgen toekomstige ATTO 3 typen wel gelijk de trekhaak met een trekgewicht op het geboortekaartje van de wagen bijgeschreven.
De ervaringen:
De wagen rijdt, veert, stuurt en remt naar mijn mening prima.
Zoals bij alle EV’s is het batterijpakket sneller leeg bij koud weer dan bij gemiddeld 20 graden. Dat heb ik duidelijk gemerkt deze winter omdat ik maar zo’n 320 kilometer ver kon komen met de volle accu. Terwijl ik nooit harder rijd dan 105 km/h maar wel altijd snelweg rijd.
Nu het gemiddeld 11-14 graden is merk ik dat ik net iets zuiniger rijd dan de WLTP schatting van 420 km op een volle tank van ruim 60Kwh. De meter op het dashboard geeft een verbruik van ca 14kwH per 100 km aan en ik rijd voornamelijk snelweg met 95 kmH maximale snelheid. Vaak plak ik met de ACC aan achter een voorligger die ca 96km/h rijd en dat is heel relaxed rijden. De ACC houd ik daarbij op 3 streepjes afstand.
Snelladen doe ik meestal bij Fastned en bij ca 20- 50% lege tank.
Dan is de accu in 20-25 minuten weer op +40-45% capaciteit.
De Atto3 laadt dan met 88kW ca 25 -30 kW bij in die 20-25 minuten en daarmee kun je weer ca 150-200 km rijden (mits rustig aan).
En terwijl de auto bijlaad heb ik ook wel weer behoefte aan koffie, dus gaat de laad-/ koffietijd weer snel voorbij.
Deze formule werkt voor ons reis- en rijpatroon prima. Lijkt een beetje op vakantie met de motor, waar ik elke 200 km even de benen moet strekken en gelijk de tank volgooi.
Opmerkingen bij gebruik van de BYD Atto 3:
Over het gebruik van de wagen heb ik inmiddels wel wat opmerkingen:
Lane assist: Dit werkt op secundaire binnenwegen vaak niet echt bruikbaar. De wagen blijft ‘zoeken’ tussen de linker- en rechter kant van de langsstrepen en stuurt steeds met schokjes bij. Dat levert continue bijsturen op, niet te vergelijken met normaal handmatig sturen. Deze functie zet ik dus steeds uit wanneer ik de cruise control gebruik buiten de rechte wegen en de snelwegen.
Open dak: Onbruikbaar met geheel geopend dak, dit werkt alleen onder 80 km/h. Het geraas van de wind zorgt voor een dusdanige last dat het dak bij mijn dan altijd dicht blijft. Zelfs op de kierstand met het dakje iets omhoog in de eerste automatische stand is het boven 80 km/h ondoenlijk qua herrie, zeker met tegenwind of gedeeltelijke tegen/zijwind. De navigatie en radio zijn i.i.g. dan niet meer goed te gebruiken.
Automatische stuurcorrecties: Het was erg wennen, zeker dat het niet uit te schakelen is behalve elke rit opnieuw uitschakelen. De stuurcorrecties zijn zoals ik heb gemerkt gebaseerd op reguliere wegen, met reguliere wegbelijning. Op N-wegen in Nederland bestaan in onze omgeving (o.a. Kamerik, Kockengen enz.) wegen zonder middenstreep en onderbroken zijstrepen. Als het verkeer op beide rijstroken zich aan de zijstrepen houdt kom je in botsing met elkaar, vanwege de beperkte wegbreedte. Dus moet je net over de onderbroken strepen rijden, aan de rechterkant daarvan dus. Dan kun je normaal langs de tegenligger rijden. De wagen kan hier niet mee om gaan en corrigeert hardnekkig in linkse bochten de wagen terug naar de linkerkant. Doordat het structureel door de wagen wordt gedaan ben ik er inmiddels aan gewend geraakt en schrik niet meer van deze correcties die ik direct weer corrigeer. Tegenliggers schrikken er overigens zoals ik kan zien onderweg wel erg van.
Navigatie: de ME-MAPS navigatie heeft geen geïntegreerde functie met laadpunten voor de wagen. Dat betekent dat ik op mijn telefoon moet zoeken naar (Fastned en/of Shell recharger) laadpunten, en dan deze op moet zoeken en als reisdoel moet instellen in de autonavigatie. Gemiste kans wat mij betreft. Als car android eindelijk beschikbaar is voor de BYD Atto3, gelijk maar alles overzetten vanaf de telefoon! NB: Apple carplay is wel beschikbaar voor de Atto3 maar ik heb nou eenmaal altijd Android phones. UPDATE 2023-04-16:De navigatie van de Atto heeft (inmiddels?) wel degelijk een mogelijkheid om te navigeren naar het dichtsbijzijnde laadpunt, instelbaar op capaciteit, zowel langs de route als op snelste bereikbaar. De laadpunten staan alleen niet in de route op het scherm. Je moet echt separaat zoeken. Met uitzondering wanneer je onder 50km laadbereik komt: Dan wil de navigatie je graag als voorstel naar het dichtstbijzijnde laadpunt navigeren.
Airco/verwarmingsfunctie: De warmtepomp verzorgt de airco/verwarming voor zowel het interieur als de accu. Los van de wat ongelukkig opgezette bediening met touch screen na touch screen voordat je gevonden hebt wat nodig is, blijken de instellingen niet te werken. Het instellen van een temperatuur leid niet tot het bereiken en vasthouden van die temperatuur en de instelling automatic werkt al helemaal niet automatisch. De knop ‘defrost’ werkt wel maar geen van de functieknoppen onthoud de eerdere gebruiks-instelling. Dat lijkt me erg vreemd. Ik ben onderweg continue aan het bijsturen tussen erg heet en erg koud. Pas na een half uur rijden kun je een min of meer stabiele temperatuur bereiken. Waarom niet gewoon een temperatuurknop die het doet? en een A/C knop die aan/uit aan kan zou ook beter zijn. Wat overigens in ons klimaat erg belangrijk is en echt in de Atto 3 niet mogelijk is : DE instelling van de voorruit fan en daarbij ook de ontvochtigingsknop aan/uit. Deze zijn er gewoon niet als knop of als setting. Wat je dan moet doen om dit wel te bedienen:: De defrost knop indrukken en daarna elke keer alles handmatig instellen. temperatuur, voeten en/of body beluchting: alles kan alleen maar aan of uit en de ventilator kan alleen maar voor alle 3 de uitstroomopties TEGELIJK worden ingesteld. Ik ervaar het als onwerkbaar.
Bij mijn eerdere auto’s was dit altijd beschikbaar, daarom begrijp ik niet wat hier aan de hand is: Heeft BYD ons vochtige en soms koude klimaat niet meegenomen in het ontwerp van de airco/warmtepomp bediening?
Het moet m.i met een software update op te lossen zijn, dus ik zal ook de importeur hierover informeren.
Nog een kleine extra opmerking over de warmte/koelinstallatie van de Atto3: : De temperatuur is niet instelbaar onder 16 graden, dan komt een LO in beeld. Terwijl ik graag in de winter in een auto rijd die binnenin de wagen 10-14 graden is. Dan houd ik lekker mijn jas aan en de wagen voelt bij vorst als het binnen 10 graden is ook lekker warm aan. No problem. Maar lager dan 16 graden is gewoon niet in te stellen.
Nawoord over de airco: Na een rit van een uur parkeer ik de auto en als ik dan ’s morgens na 5-10 minurten bij ca 10 graden buiten kom is de gehele autio beslagen, en het duurt best lang voordat je dan weer rijlklaar bent. Dit is volgens BYD een bekend probleem dat oplosbaar is door bij het parkeren even 2x de auto op en van slot te doen. Heb ik geprobeerd maar lost het niet op bij mij. Zie de foto’s:
Zie de foto hieronder, De startmotor zit onder het uitlaatspruitstuk van deze motor, op dezelfde originele plek als bij de Traction Avant 11D motor.
De startmotor kun je ook onderlangs verwijderen, maar terugzetten gaat echt gemakkelijker langs de bovenkant. Tenzij je een brug hebt natuurlijk.
Ik heb als mogelijke noodvoorziening nog wel even de originele Traction Avant 6Volt startmotor gemonteerd maar deze grijpt dus niet aan in het Citroën ID vliegwiel. Dus maar weer snel verwijderd.
De reparatie:
Wanneer je aan de achterkant van de 12 Volt Paris-Rhône startmotor de twee M6 moeren en borgplaatjes verwijderd schuif je daarna de aluminium achterzijde inclusief de beide koolborstelhouders er een stukje vanaf.
De koolborstel aan de ankerzijde (+) was de boosdoener, deze is behoorlijk scheef afgesleten. Het lijkt er op dat één van de aansluitdraden net iets te weinig ruimte had om de borstel recht te laten bewegen.
Vervolgens heb ik de koolborstels gemeten en besteld.
De startmotor is verder nog in prima conditie, ook de rotor en collector zien er goed uit.
De koolborstels zijn qua maat hetzelfde (ca. 7×17,8 mm) , en ze hebben dezelfde soort gesoldeerde draadaansluitingen.
Uiteindelijk was het alleen nodig de koolborstel aan de ankerzijde te vervangen, de andere koolborstel die aan de minus ligt, is nauwelijks afgesleten.
Boven met de voorgesoldeerde draden alvast gemonteerd, en onder NA het solderen, na montage van de koolborstel in de koolborstelhouder.
De rotor was helemaal vlak dus afdraaien leek me niet zinvol.
Na het schoonmaken en monteren heb ik alles eerst met een kleine motoraccu getest, alles een beetje vet gegeven, de achterkant geborgd met de 2 borgplaatjes en heb ik de startmotor weer ingebouwd in de TA.
DIT ARTIKEL IS AANGEPAST NAAR AANLEIDING VAN DE SOFTWARE UPDATE VAN 20 FEBRUARI 2023!!
Mijn Atto 3 doet het heel erg goed, geen problemen of gekke dingen gehad vanaf midden november 2022 tot nu, 3 februari 2023. En ik verwacht ook geen problemen te krijgen met de auto..
Op werkdagen rijd ik altijd 100 tot 200 kilometers met de Atto 3 en daardoor is mijn 12Volt accu altijd geladen.
De 12V accu laden doet deze elektrische Atto 3 alleen wanneer de wagen is gestart.
Als de wagen niet is gestart wordt de 12V accu niet geladen en kan deze langzaam leeglopen, zelfs wanneer je netjes aan de laadpaal bent aangesloten.
Het gaat dus om de mate waarin die 12Volt accu leegloopt, want er zit in de Atto 3 maar een relatief kleine accu, omdat er geen zware startmotor hoeft te worden bediend.
Ik heb daarom als voorzorg begin februari een meetsysteem geplaatst op de 12 Volt accu. Daarmee meet ik de spanning en ontlading.
De ontlading leek wat aan de hoge kant te zijn maar ik heb hier zelf nooit problemen mee gehad.
Onderstaand kun je mijn ervaring en meetgegevens lezen voor en na de laatste software-update van 20-2-2023.
ERVARINGEN NA DE SOFTWARE UPDATE VAN 20-2-2023:
Dit is de update van 20-02-2023 (boven).
Links op bovenstaande SOC (state of Charge) uitdraai van mijn Batterij meet systeem zie je dat de accu VOOR de software update nog behoorlijk terugloopt in 1 dag.
Maar NA de software update die ik om 8 uur 20-2-2-23 heb gedaan loopt de accu veel minder en veel minder snel terug.
Dat kun je heel goed zien in bovenstaand plaatje van 3 dagen met links de oude software en rechts de nieuwe software.
En dit is het spanningsoverzicht, dit geeft nog duidelijker weer wat er precies is veranderd.
Mijn conclusie is dat de 12 V accu na deze update minders nel zal ontladen en daardoor startproblemen veel minder zullen voorkomen, als dit überhaupt al zal voorkomen.
Het oude artikel over het hoe en waarom van de 12Volt accu ontlading met grafieken en toelichting is hieronder nog beschikbaar:
Mogelijke problemen wil ik graag voorkomen. Daarom heb ik o.a. voor een reservewiel in de Atto 3 gezorgd en heb ik een accu bewaker ( Battery Guard)) op de 12 Volt accuspanning gemaakt.
Geloof het of niet, maar de 12 Volt accu is erg belangrijk in de EV omdat alle boordfuncties worden verzorgd vanuit die 12 Volt boordspanning. Eigenlijk wordt de hoogspanning tractie-accu alleen maar gebruikt voor de aandrijving van de wagen.
Alles wat je verder ziet en dat beweegt of geluid maakt, alles wordt met die 12 Volt aangedreven. Ook bijvoorbeeld de stuur- en rembekrachtiging, warmtepomp (airco), stoelverwarming, alle ventilatoren en ja, zelf het Batterij management Systeem (BMS) van de aandrijfaccu wordt gevoed vanuit de 12 Volt spanningsvoorziening.
Dus-wanneer die 12 Volt accu leeg is doet werkelijk niets het meer.
Je kan dan vaak zelfs niet instappen, tenzij je ook een gewone sleutel bij de auto hebt gekregen. De BYD Atto 3 heeft dacht ik gelukkig zo’n sleutel, hoewel ik eigenlijk niet meer weet waar ik die heb gelaten. Vast nog in het dealermapje. Hmm. toch maar aan de grote sleutelbos doen en niet in de auto laten liggen.
Ik heb op Youtube een keer gezien hoe dat werkt bij een oud model Tesla S, wanneer de 12V accu leeg is. Er zitten dan trekdraadjes onder de auto om de motorkap te kunnen openen en de 12V accu te laden, daarna kun je de portieren weer bedienen.
Ik ga voor mijn Atto 3 een standaard laadkabeltje onder de auto maken zoals ik ook bij mijn motorfiets heb gedaan. Dan kun je in ieder geval gemakkelijk de accu laden. Wanneer je tenminste een passend kabeltje hebt naar de (externe) acculader.
Ik heb in ieder geval sinds kort een mini jumper pack 12Volt achterin liggen. Daarmee kun je altijd onderweg een lege accu jumpen en starten. Die packs lopen niet leeg want het zijn Lifepo accu’s. Minimale zelfontlading dus.
Een Batterij meet systeem op de 12V accu
Uit voorzorg heb ik een Battery Guard met bluetooth op de 12V accu gemonteerd. Via bluetooth kun je via de app diagnosesignalen laten pushen naar je telefoon maar je kan ook zelf op elk moment zien wat de status van de accu is. Je moet natuurlijk wel binnen het bluetooth bereik van het apparaat zitten van ca. 5 meter.
Deze Battery Guard is goedkoop en gemakkelijk te monteren. Kost zo’n 20 Euro en het houdt altijd de spanning bij van de accu zodat je dat wanneer je wilt kan uitlezen met je telefoon. Daarnaast geeft ie alarm via de app op je telefoon wanneer de accuspanning te laag is of te laag is geweest. Je kan er ook grafieken uit halen en/of bekijken.: Op deze manier heb je tijdig door wanneer je accu aan vervanging toe is!
Boven zie je het dag-overzicht van de spanning van de 12V accu van mijn Atto3 nadat ik deze heb gemonteerd om 13:00 uur, 2-2-2023. (opgenomen om 20:00 uur). De eerste kleine piek helemaal links is van mijn reserveaccu, in mijn garage. Die telt niet mee. (12:00-12:30)
Wat mij opvalt is dat de auto de 12V accu laadt met 13,8 Volt (linkse piek terwijl ik de auto heb gestart) en dat de auto in rust met pieken elk uur de 12V accu iets ontlaad. 13.8 Volt lijkt aan de lage kant als laadspanning voor een loodzuur accu maar is in principe wel OK, als de accu inderdaad al redelijk is volgeladen. Dat verschilt per type accu.
Het is een SCEM-3703010 accu en er staat nog een nummer op: 38B20L. Het is volgens de sticker een gewone lood-zuur accu van 35 Ampère-uur (Ah). Deze accu kost circa 75 Euro van o.a. VMF.
“Deze accu wordt ook vaak gebruikt in de Suzuki Vitara, Kia Picanto, Honda Jazz, Nissan Figaro, enz. bijvoorbeeld ter vervanging van de originele accu Suzuki 38B20L”.
Nog even over de ontlading van de accu wanneer je niet met de wagen rijdt: Ik ben natuurlijk heel benieuwd wat de reden is dat die ontlading elk uur als een soort piekbelasting optreedt. Ik heb inmiddels alle communicatie in de wagen een nachtje uitgezet (sim/OTA, wifi, bluetooth) om te zien wat het effect daarvan is. De auto staat altijd ’s avonds en ’s nachts aan de lader en overdag rijd ik meestal ca. 100-200 km. Genoeg om de accu te laden, lijkt me. Volgende ochtend was er geen enkel verschil met daarvoor dus heb ik de communicatie maar weer aangezet.
De spanningscurve was zonder wifi, bluetooth en OTA SIM zo:
En (onder) vanaf 07:00 uur na het parkeren 3 feb 2023 ziet het er erg hetzelfde uit met ingeschakelde OTA verbinding, en wifi en bluetooth allemaal aan.
Tussen 06:10 en 07:05 heb ik met de wagen gereden, dan laad het systeem netjes de accu bij. Dat geeft het spanningsverloop tussen 13.6 en 13.8 Volt. Daarna geparkeerd en dan ontlaad de 12V accu dus weer een beetje tussen 07:05 en 15:20. Tijdens de terugreis naar huis tussen 15:15 en 16:05 is de 12V accu natuurlijk weer aan het opladen.
Dit weekeinde rijd ik niet met de wagen, ben benieuwd hoe het er dan qua ontladen van de 12V accu uit zal zien: Zie hieronder.
De wagen ontlaad behoorlijk en de spanning komt bijna tot 12 Volt.
Uur gereden in de middag van vrijdag 3 februari heeft de accu behoorlijk geladen en daarna ruim 2 dagen stilgestaan en ontladen tot bijna 12 Volt. Daarna een paar keer op pad geweest op maandag 6 februari en weer een nachtje geparkeerd, zoals rechts te zien is op onderstaande grafiek.
Op zich jammer dat de wagen in dit tempo de accu bij stilstaan ontlaad, maar het is allemaal nog goed genoeg om de wagen na 2 dagen weer aan te krijgen.
Geen zorgen
Ik heb met onze kerstvakantie van 2022/2023 overigens ervaren dat de wagen na 20 dagen stilstaan ook nog gewoon zonder probleem aangaat.
Dus ik maak me helemaal geen zorgen. Wel leuk om te zien wat er allemaal qua 12 Volt accugebruik gebeurt natuurlijk.
Waarom loopt de spanningshoogte van de 12V accu eigenlijk terug?
Het is natuurlijk normaal dat een 12V accu lading verliest. Dat gebeurt al door de zelfontlading van deze lood-zuur accu’s maar ook door alle toeters en bellen die we nodig hebben bij moderne auto’s.
Er loopt in ruststand eigenlijk altijd wel zo’n 5 milli-ampere tot 20 milli-ampere vanuit de accu naar een gemiddelde moderne auto. Ik heb (nog) geen idee hoe dat bij de Atto3 zit, dat ga ik nog meten.
Mijn Volvo V70 uit 2010 had een ruststroom van 20 mill-Ampère en na een half uur liep dat terug naar 8 milli-ampere.
Dat zorgde voor een zelfontlading waarbij je na 5 tot 6 weken stilstaan de auto niet meer kon starten met de eigen accu.
Ik heb er toen voor langere stilstand een handmatig bediende massaschakelaar tussen gezet.
Dat ga ik bij de Atto 3 ook doen.
Als voorzorg, voor momenten dat we met andere middelen reizen en een paar weken weg zijn.
Die rustroom in stilstand wordt veroorzaakt door bijvoorbeeld de internet verbinding, het sleutel ontvangstsysteem, alarm enzovoorts. Gemiddeld is de 12V accu van een moderne wagen dus binnen een maand tot 6 weken zover leeg dat succesvol starten twijfelachtig wordt.
Bij een EV gaat de accu in rust bovendien nog sneller leeg, gewoon al omdat die accu relatief klein is.
Hoe laad je EV de 12V accu op?
Bij een EV zit er een DC-DC omzetter in die vanaf de hoogspannings-tractie accu de spanning terug omzet naar een laadspanning van 14-15 Volt voor de 12V accu.
In bijna alle EV’s laadt de 12V accu alleen maar op wanneer de auto is ‘ingeschakeld’.
Dat lijkt afgekeken te zijn van de ICE ‘traditionele’ auto’s. Die laden ook alleen maar als de motor loopt.
Maar bij de EV moet je de auto dus hebben ingeschakeld, met de START knop of de AAN knop.
Dat betekent dat een EV in rust wel de hoogspanning tractie accu laadt en op lading houdt maar dat de 12V accu in die situatie helemaal NIET wordt opgeladen, sterker nog: De lading van de 12V accu wordt wanneer de auto in rust is en/of wordt opgeladen helemaal NIET gecontroleerd. Eigenlijk is dit heel goed vergelijkbaar met een conventionele ICE wagen.
Rijd je weinig met je EV en/of alleen maar kleine stukjes en heb je dan ook veel elektrische apparaten aan zoals 2x stoelverwarming, achterruit verwarming, verwarming en airco, ruitenwissers enzovoorts dan zul je het probleem met een lege 12V accu eerder ervaren dan wanneer je regelmatig langere trajecten rijdt.
In die zin lijkt een EV wel wat op de traditionele ICE wagens, waar een lege accu ook meer voorkomt bij gemiddeld meer korte ritjes.
De oplossing
De oplossing voor dit mogelijke 12V accu probleem bij EV’s is er (nog) niet. De eenvoudigste manier is natuurlijk om de massa-aansluiting van je 12V accu te voorzien van een massa-schakelaar wanneer je langere tijd de auto niet gebruikt. Maar ik weet eigenlijk nooit vooraf wanneer dat voorkomt.
De beste oplossing zou zijn dat er een schakeling beschikbaar komt die de accu automatisch afschakelt net zoals met een massaschakelaar maar dan wanneer de accuspanning onder een kritische waarde komt.
Dan kun je daarna nog wel starten maar loopt de accu niet verder leeg.
Misschien toch maar zelf zoiets ontwikkelen… of misschien bij Aliexpress?
NASCHRIFT VAN DE AUTEUR: Met de laatste software update van 20-2-2023 lijkt er eigenlijk geen probleem meer te kunnen optreden, behalve misschien wanneer de auto langdurig niet wordt gebruikt. Dan kun je inderdaad beter de accu loskoppelen, maar het is nog onduidelijk wanneer je dat zou moeten doen.
Uit onderstaande logging blijkt dat de accu nog wel degelijk behoorlijk ontlaad.
Ik heb de wagen 4 dagen (etmalen) laten staan nadat de 12V accu helemaal vol was. Wel aan de laadpaal maar daar heeft de 12V accu geen voordeel van.
In die 4 dagen is de accuspanning gezakt naar ca. 12.3 Volt. op zich ruim voldoende om weer te starten.
Maar- de State of Charge geeft een indicatie van net boven 40% start capaciteit na 4 dagen stilstand. En persoonlijk vind ik dat onvoldoende goed.
Mijn besluit om ‘voor de zekerheid’ de massa schakelaar te installeren had ik al genomen dus dat ga ik ook zeker doen. De schakelaar komt onder de voorkant van de wagen op het schutbord, zodat ik er gewoon bij kan en de motorkap niet open hoeft. Het is een waterdichte opbouw-schakelaar die 250 Ampère aan kan, met dikke massakabels eraan voorgemonteerd.
En ik ga er van uit dat ik de massaschakelaar alleen ga gebruiken wanneer we de auto langer dan 1 week niet gebruiken, zoals wanneer we met vakantie zijn en de auto ter plekke niet meer nodig hebben.
Zoals je op bovenstaande grafieken kan zien is de 12V accu ontlading na 4 dagen stilstand te veel om de 12V accu met een rit van 1 uur weer op normale (12.8-12.9V) laadspanning te krijgen. De lading is dan zoals de grafiek aangeeft maar 85%.
De ontlaadspanning direct na het stoppen met laden is dan zoals de grafiek aangeeft 85% bij 12,6-12,7 Volt. Na 1 dag staat de SOC op 60%.
Onder deze specifieke omstandigheden kan de 12V accu iets sneller ontladen dan wanneer de 12V accu volledig was opgeladen.
Elke dag een beetje meer rijden maakt de laadresultaten uiteraard beter.
NB: Alle metingen zijn gedaan in mijn parkeergarage waar de auto altijd op -2 staat, waar de temperatuur altijd tussen 8 en 15 graden Celsius ligt.
TIP VAN DE DAG:
Als je wilt voorkomen dat je 12V accu ontlaadt tijdens lange periodes waarin je de auto niet gebruikt kun je uit voorzorg het volgende doen:
Je kunt op afstand met de app je startknop aanzetten door het airco systeem op te starten. Hierdoor start ook het opladen van je 12V accu.
Dit is niet te automatiseren, maar wel een manier om actief te voorkomen dat de 12V accu leegloopt.
Ik heb dit geprobeerd, en het helpt alleen als je de A/C periode vooraf hebt ingesteld op de langst mogelijke periode.
Doe dit dagelijks (na de eerste week van niet-gebruik van de auto) en het zal zeker helpen de 12V accu te conditioneren.
Het zou ook kunnen werken als je het om de dag doet, ik heb dit niet voor alle mogelijke intervallen getest.
Doe dit alleen als je auto continu is aangesloten op een lader OF als je de auto voor meer dan 80% hebt opgeladen.
Boven zie je de vulling van de ruimte onderin de kofferbak van de Atto3.
Ik rijd graag met een thuisbrenger rond, omdat ik nogal eens op bouwplaatsen rijd en tot nu heb ik daar 2x een schade aan een band door gehad. En zo’n schade is niet altijd op te lossen met een vloeistof reparatiekit.
Het wordt een thuisbrenger die ook wordt gebruikt bij een Toyota RAV4 : 165/80/17 band en een 5X114.3X60.1, 17 inch velg met dezelfde omtrek, steek en center gat als de BYD Atto3. De RAV4 is nog een stukje zwaarder dan de Atto3, dus moet dat goed gaan.
De ruimte voor een thuisbrenger is onderin de ruimte voor een eventueel reservewiel maar 57 centimeter in diameter.
Een en ander betekent dat het reservewiel iets hoger komt te liggen, op een montagebeugel. Onder het reservewiel is dan plek voor de krik en dergelijke.
De afdekking van de kofferbak had 2 standen, en deze plank onderin de kofferbak komt hierdoor maar op één mogelijke montagediepte, dus in de hoogste stand.
En zó ligt de gbrote reserveband er dus in: Onder de afdekplank. Er is nog een hydraulische potkrik bijgekomen en een kruissleutel. Mocht het ooit nodig zijn is het in ieder geval een complete set.
Om het reservewiel netjes op de plek te houden komt er nog een beugel onder, die er voor zorgt dat het wiel niet kan gaan rammelen.
Opeens sneeuwt het in Nederland, krap een week nadat mijn BYD Atto 3 op 14-11-2022 is geleverd. De wagen is met prima Continental zomerbanden geleverd:
Maar ik heb gen zin in bandenwissels 2x per jaar dus worden het bij de wagen passende all-weather banden.
Na wat onderzoek heb ik gekozen voor all-weather banden met dezelfde maat als de zomerbanden waar de Atto3 mee is geleverd: 235/50/18.
In verband met het gewicht van de auto (1725 kg) zijn stevige banden nodig, niet zo zeer vanwege de maximum snelheid van 160 km/h.
Het zijn dus deze all-seasons banden geworden: Bridgestone 235/50 R18 101H XL (GAN) Weather Control A005. De nieuwe banden komen op de originele velgen en de Continental zomerbanden gaan voorlopig de opslag in.
De energieklasse van de Bridgestone all-weathers komt op klasse A, regen- en sneeuwbestendigheid komt op B en het geluid komt op 72dB.
Deze banden hebben een sneeuwvlok als merkje op de band dus je mag er in ieder geval ook ’s winters ook mee in Duitsland rijden.
Na de montage (13-12-2022) eerst maar eens zien hoe deze banden bevallen,
Na ruim 3 maanden met de all-weather banden te hebben gereden kan ik mijn ervaring delen: gewoon top.
Er is al een paar keer ijs en ijzel geweest en daar zijn de Bridgestones perfect op ingesteld.
Remmen is goed en vooral bochten bij nat en koud weer is perfect!
Het blijft natuurlijk altijd mijn eigen beleving, de Bridgestone zomerbanden zijn ook OK, maar ik rijd altijd al met zomer/winterbanden of all-weathers. Dus ben ik gewend aan optimale grip bij wintercondities. Dat is in ieder geval wat mij betreft goed gelukt!
Ik heb een wallbox copper laadstation voor een elektrische wagen met load balancer dat ik zowel in de garage gebruik als aan de voorkant van het huis met 11kW laden via krachtstroom.
Aan de voorkant van het huis ligt een openbare stoep en parkeren is beschikbaar voor iedereen. Meestal is er geen plek om de auto voor de deur te parkeren als ik thuis kom.
Als ik in de garage wil laden moet ik eerst de oude auto buiten parkeren zodat de EV er in kan om te laden. Omdat ik altijd overdag thuis werk kan ik op die momenten altijd de auto voor de deur parkeren om te laden. Maar de gemeente Woerden heeft in haar bestaande besluit over haar laadbeleid uit 2017 o.a. opgenomen dat het niet is toegestaan om over de stoep een laadkabel te leggen. Andere opties voor thuisladen zoals een laadgoot in de tegels of andere oplossingen zijn ook (nog) niet toegestaan. Uitgangspunt van het gemeentebeleid is openbaar laden vanuit door gebruikers gedreven aanvragen. Dat heb ik gedaan via een aanvraag bij de door de gemeente gekozen partij, en dat heeft na 9 maanden nog steeds tot niets geleid. Er zijn allerlei redenen zoals het volle stroomnet en het doorlopen van bezwaarprocedures waardoor het aanleggen van publieke laadpunten niet erg snel mogelijk is. maar bij mij thuis was het binnen 2 weken met Stedin geregeld. Nu kan ik thuis gewoon met 11kW laden. Maar het gemeentebeleid staat dat aan de openbare weg niet toe.
Dus laad ik openbaar wanneer het kan of in de garage. Ik hoop dat de gemeente onder druk van haar bewoners uiteindelijk wel alternatieven zal toestaan om laadkabels veilig over de openbare stoep te gebruiken. Er is nogal wat politieke druk om hierin te bewegen. Het bestaande laadbeleid van gemeente Woerden is van voor de tijd dat er EV’s in groeiende aantallen beschikbaar zijn, dus het is sowieso tijd om hierin qua visie te gaan veranderen.
Zoals inmiddels uit gebruikerservaringen duidelijk is, zal het aanschaffen van EV’s aanzienlijk worden gestimuleerd wanneer er thuislaadoplossingen beschikbaar komen inclusief oplossingen voor aansluiten van je EV aan je thuislader via de openbare ruimte. In een groeiend aantal gemeenten is dit al geregeld, zij het meestal op basis van tijdelijke proeven.
Om de EV thuis te kunnen laden heb ik alvast de volgende zaken uitgevoerd:
Eerst heb ik de meterkast vervangen met een 3-fase meterkast met zekeringautomaten.
Daarna heb ik ook nog een krachtstroomkabel aangelegd naar de garage, inclusief de verbinding tussen wallbox copper enerzijds en load balancer en internet anderzijds, beide via een eigen CAT-6 kabel.
Vervolgens heb ik op de voorgevel een kastje gemaakt met een verlengd aansluitpunt van de wallbox copper.
Vanaf het aansluitkastjes kan de kabel naar de auto worden gelegd. Over de kabel komt onderstaande kabelmat te liggen. In de mat zit een holle ruimte in het midden, in de lengterichting zodat de kabel daar netjes onder kan liggen.
En de bovenstaande wallbox copper kan ik nu dus monteren::
1) OF in de meterkast wanneer de auto voor staat,
2) OF in de garage wanneer de auto op ‘eigen grond’ in de garage kan laden.
De garage achter het huis ligt ca. 6 meter van het huis.
Tussen garage en huis is 2 jaar geleden een terras met lichtgrijze betontegels aangelegd.
Om de elektrische auto te kunnen laden wil ik graag een krachtstroomaansluiting in de garage hebben, en een verbinding tussen de laadbox in de garage en de load balancer in de meterkast.
De meterkast zit aan de voorkant van het huis, de afstand tussen meterkast en de hoek van de garage waar de kabels naar binnen gaan is ongeveer 15 meter.
Ik heb dit klusje lang uitgesteld, maar nu de wagen bijna wordt geleverd moet het toch een keer gebeuren. Gelukkig heb ik alle spullen al liggen, en ook de benodigde manmtel-beschermingsbuis met een buitendiameter van 40mm en een binnendiameter van 32 mm ligt al klaar. de beschermbuis is aan de binnenkant gewoon helemaal glad, en aan de buitenkant gegroefd.
Eerst ben ik onder in de kruipruimte gaan zoeken naar de gemakkelijkste manier om een bestaand gat te gebruiken voor de beschermingsbuis. Helemaal rechts achterin zit al een gat , gecombineerd met de beluchting van de kruipruimte waar 2 CV leidingen en 1 waterleiding doorheen lopen en nog heel wat ruimte over is aan de rechterkant:
Buiten heb ik op de juiste plek de tegels verwijderd:
De leidingen vrij gemaakt:
En heb ik de bestaande leidingen een beetje meer bij elkaar geknepen zodat de beschermingsbuis er naast ruim door het bestaande gat naar binnen kan worden gestoken:
Vervolgens heb ik aan de zijkant van de tuin alle eerste tegels eruit gehaald en een smalle sleuf gegraven naar de garage.
Binnen in de garage heb ik zover mogelijk in de hoek met een 42 mm holle betonboor schuin naar beneden een gat geboord en de beschermbuis naar binnen gevoerd:
Daarna al het zand terug geveegd in de sleuf, aangestampt met de kopzijde van een een eiken 5″/ 3″ balk en opnieuw de tegels teruggelegd. Dat ging eigenlijk heel gemakkelijk met een vuistje en een rubberkop erop voorzichtig aanslaan zodat er geen beweging meer in de tegel zit.
Onder in de kruipruimte heb ik vervolgens de beschermbuis naar voren gehaald:
De beschermbuis is ingevoerd in de voet van de meterkast. Gelukkig was er nog een invoer vrij:
Onderin de meterkast ziet het er dan zo uit:
Daarna heb ik met de nylon trekdraad mijn 20 meter lange stalen trekveer ingetrokken en nu wacht ik nog op de levering van de 5x6mm2 kabel die ik samen met de twee benodigde CAT-5 kabels in de beschermbuis ga trekken:
20 oktober 2022 heb ik de BYD Atto 3 besteld bij Louwman BYD, vanwege o.a. de snelle levermogelijkheid.
BYD is in Nederland een nieuw merk waarvan de Atto3 vanaf begin november leverbaar is voor een beperkt aantal snelle bestellers.
De dealer heeft aangegeven dat de wagen ca. 2 tot 4 weken levertijd heeft en ongeveer halverwege is met de boot onderweg naar Nederland.
Dat bleek een voorzichtige schatting te zijn geweest want:
Update 25-10-2022: De wagen is al gelost van de boot, wordt deze week gehomologeerd, daarna op kenteken gezet en wordt maandag 14 november geleverd!
Een homologatie is de vaststelling dat een voertuig of voertuigonderdeel voldoet aan alle Europese technische en administratieve eisen.
UPDATE 4-11-2022: In het openbaar RDW voertuigregister zag ik dat er 6 stuks BYD Atto3’s op kenteken zijn gezet op 31-10-2022. Waarvan één in cabrio uitvoering. Dat is helemaal nieuw voor mij! Daar moet ik echt even achteraan want ik zou een hard top elektrische cabrio eigenlijk nog liever hebben dan de normale uitvoering. Nog even ge-appt met Louwman en de 6 gekentekende Atto 3’s zijn demo modellen. Mijn wagen wordt de komende week op kenteken gezet zodat ik een zo vers mogelijke afgiftedatum deel 1 heb… Afwachten maar weer!
De wagen heb ik in de kleur rood metallic, design uitvoering besteld en ziet er dan zo uit:
PROEFRIT IMPRESSIE 25-10-20220 BYD Atto 3
We hebben op dinsdag 25 oktober 2022 de wagen bekeken bij de dealer in Amsterdam, Louwman BYD. Het adres is Pieter Braaijweg 8. Daar staat de Atto 3 in 3 beschikbare kleuren opgesteld. Wij zijn met de grijze BYD Atto 3 gaan rijden in Amsterdam Zuid-Oost.
En de eerste impressie is : Wauw! Wat een mooie auto.
De zit is goed passend, ondanks mijn 193 centimeter zitten de stoelen alsof ze voor me zijn gemaakt. Lekker zacht gevormd om de schouders en stevig aan de onderkant.
De primaire bediening is verder gelijk aan mijn vorige auto, een Volvo V70 III. Links achter het stuur de richtingaanwijzers, en veel kan op het stuur worden bediend, ongeveer op dezelfde plek als ik al gewend ben. Links de cruise control en rechts de audio installatie.
Omdat de BYD Atto 3 nog geen Nederlands spreekt en verstaat, bedienen we de wagen in het Engels voor alle secundaire commando’s zoals de dak bediening, de radio en de navigatie. Met de navigatie ging het bijna helemaal goed maar via voice control ging de ingebouwde navigatie fout met het terugrijden. Probeer een Engelstalig navigatiesysteem maar eens naar de Pieter Braaijweg 2 te laten rijden… Met de hand bedienen op het grote scherm gaat natuurlijk wel OK!
Verder is het accelereren en remmen prima, een heel zacht net te horen hoog geluid onder de 30 km/hr lijkt te ontstaan bij de omvormer, mogelijk vanwege de lage snelheid maar zowel bij bijna stilstaan als bij hogere snelheden dan 30 km/h is dat helemaal niet te horen. NOOT van de auteur: Dat geluid is dus de verplichte kennisgeving tussen bijna 0 en 30km per uur, om te laten merken dat er een elektrische auto rijdt voor voetgangers en fietsers…
Regenereren kan in 2 standen, ik heb de hoogste stand gebruikt en dat werkt goed, maar de laatste meters voor de stoplichten heb ik wel de mechanische rem gebruikt. Wellicht moet ik daar nog wat meer aan wennen of moet de wagen nog leren wat mijn rijstijl is.
De wagen voelt meer aan als mijn Volvo V70 II, die op een GM onderstel (zoals ook de Ford Mondeo o.a.) is gebouwd en de BYD Atto3 voelt niet slap aan, de wagen gedraagt zich als een middenklasser van 1750 kilo, met goed afgedempte vering rondom. Bochten gaan strak, de draaicirkel is behoorlijk kort ( 11 meter) en met optrekken gaat het snel maar zonder slippende voorbanden. De continental banden geven heel veel grip op de droge weg.
Als vergelijking: De lengte van de BYD Atto3 is ongeveer gelijk aan de Mazda 3 van mijn partner. Die Mazda voelt niet als een middenklasser, maar meer als een kleiner type auto terwijl dat qua buitenmaat niet zo is. Optrekken van de Mazda gaat snel, remmen ook en sturen is behoorlijk direct. De vering van de Mazda is kort en voelt minder dynamisch dan de BYD Atto 3. Eigenlijk is de Mazda 3 meer mechanisch geveerd, wel OK maar niet erg luxe. Die luxe vind ik wel aanwezig bij de BYD Atto 3, zowel qua vering als qua wegligging. De BYD Atto 3 kan ik me ook zomaar voorstellen als taxi.
In de Atto3 zijn vega materialen gebruikt qua stoffering. De stoelen zijn bovendien geventileerd en hebben ook verwarming, mocht je dat willen.
Er is werkelijk geen stukje kaal plastic te vinden in de auto, zowel het dashboard als de console is bekleed met verschillende kleuren vega stoffering. Het geeft daardoor een luxe uitstraling die je niet bij alle EV’s in deze sub-klasse aantreft.
Nog even over de externe uitstraling: Het was echt een verrassing dat zowel aan de voor- als achterkant de running lights doorlopen over het midden van de auto. Het is weliswaar subtiel gedaan, maar wel heel aanwezig.
Mijn oordeel: DOEN!. Ik had de auto al voor het proefrijden besteld, en de levering gaat op maandag 14 november 14:00 uur plaatsvinden. TOP!
VELGEN:
BANDEN:
voor de Europese markt: Continental-ecocontact-6-XL-235-50-r18
Klasse zomerbanden, ook goed op nat wegdek, zuinig en stil.
De BYD atto3 is een cross-over en is van binnen ruim en modern, met zachte materialen afgewerkt.
Of je het allemaal mooi vindt is een kwestie van smaak natuurlijk.
Interessant detail: De wagen is al ruim een jaar in productie onder de naam BYD YUAN PLUS , en bijna alle cosmetische after market onderdelen zijn gewoon verkrijgbaar, waaronder de FRUNK:
BYD Atto 3 frunk
Zonder frunk, met standaard afdekplaat onder de front klep maar niet duidelijk of dit in NL ook zo wordt geleverd..
Inbouw van een Citroën ID/DS 4-versnellingsbak in een Citroën Traction Avant
Hier lees je hoe ik door schade en schande de naar mijn mening beste manier heb ontdekt om mijn Traction Avant 11BN te voorzien van 4 versnellingen .
De Citroën Traction Avant heeft standaard 3 versnellingen waarvan de eerste versnelling niet is gesynchroniseerd.
Naar mijn beleving is deze versnellingsbak het grootste struikelblok om met deze auto soepel in het moderne verkeer mee te kunnen komen.
Vanaf 2007 tot 2016 heb ik daarom met tussenpozen gewerkt aan de aanpassing van een oude Citroën ID/DS19 4-versnellingsbak zodat deze werkt in mijn Traction Avant 11 BN.
Als basis voor dit project heb ik een ID donor versnellingsbak gebruikt uit een Citroën ID19 uit 1964.
De ID 4-bak heeft op de 4 voorwaartse versnellingen volledige synchronisatie maar past in de breedte niet zomaar in mijn Traction Avant.
De sloop, aanpassingen aan de ID bak en de inbouw in mijn Traction Avant kun je via bijgaande fotocollage volgen!
Boven zie je het ruwe eindresultaat waarmee ik inmiddels (2021) al weer een paar duizend kilometers heb mogen afleggen.
Uiteindelijk is het dus een waardevol project geweest.
Het rijden met de TA is perfect, terug- en opschakelen gaat soepel en de auto gedraagt zich prettig.
Belangrijk voordeel van de nieuwe versnellingsbak is dat de motor veel minder toeren maakt wanneer je op kruissnelheid rijdt.
Boven zie je het overzicht van de donor langeslag ID19-motor met de 4-bak.
Alles hing er bij de aankoop nog aan: remmen, ophanging, schakelhuls, HD regelaar, benzinepomp, dynamo enzovoorts!
De waterpomp was er al door een ander afgehaald.
De donor wagen had ernstige zijschade en was total loss verklaard.
Eigenlijk wel jammer maar ik had er mazzel mee.
De foto hierboven stamt uit begin 2009, na het demonteren van de combinatie motor/bak van een vroege sloop- Citroën ID19 met langeslag motor en 4-versnellingsbak.
De aanpak
De lange flenzen van de 4-bak moeten worden afgedraaid, van de uiteinden van de flanges (bakzijde) worden bussen gedraaid die in de afgedraaide flenzen komen te zitten.
Dit is nodig omdat de lagers en keerringen niet verkrijgbaar zijn in buitenmaten die zonder meer in de binnenzijde van de ingekorte flanges passen.
Nieuwe lagers en nieuwe oliekeerringen worden in de bussen in de afgedraaide flenzen opgesloten.
De asklauwtjes worden afgedraaid met ca. 1 mm naar een commercieel verkrijgbare binnenmaat voor een lager en kering. (35mm asdikte).
De flenzen zijn met 3 mm uitgedraaid om de asklauwtjes goed te kunnen monteren op de TA interne bak-assen.
Een RVS bus is gedraaid om de uitgaande interne TA-as strak te laten draaien in het ID kroonwiel.
Bij andere ombouwen wordt deze bus meestal niet geplaatst, maar de zijwaartse druk op het eind van deze as wordt zonder pas-bus naar mijn menig te groot om er erg lang zonder slijtage mee te kunnen rijden.
De bus heeft aan de draaiende binnenkant een oliegroef.
Deze bus is aan 1 zijde nodig van het donor ID-kroonwiel en zit strak in het kroonwiel ingekrompen.
De ID-as draait strak in het ID kroonwiel en is iets dikker dan de TA- as.
Het verschil in dikte wordt door de RVS pas-bus gecorrigeerd.
De satellietwielen, interne bak-assen en het differentieel-huis van de TA worden hergebruikt.
Het satellietwiel (uiteraard passend op het pignon tandwiel van de ID-bak) komt van de ID donorbak.
Je moet na de ombouw natuurlijk wel opnieuw de voorspanning op de Timken lagers bepalen en nieuwe pas-ringen maken om het geheel met de juiste voorspanning in het ‘klokje’ goed te monteren.
Speling van het kroonwiel meten conform het werkplaatshandboek, enzovoorts.
Deze oplossing is robuust en zal niet breken of overmatig slijten.
het bedienen van de versnellingen was voor mij ook een belangrijk punt, omdat de Traction Avant standaard een afwijkende schakelvolgorde heeft en de bekende ‘ombouwen’ naar 4-bak allemaal een extra knop of hefboom hebben om de achteruit van de versnellingsbak te bedienen.
Ik heb er voor gekozen alles zo om te bouwen dat een reguliere H-vork 4-versnellingen + achteruit bediening ontstaat:
Met gebruikmaking van de oorspronkelijke schakelstangen van de TA EN door de selecteur/levier in de cabine om te bouwen EN door op de versnellingsbak met nieuwe schakelstangen ‘buitenom’ een conversie te doen van de bedieningshevels onderaan de schakeltoren naar de oorspronkelijke bediening van de 4-bak.
Bakassen verwijderd en verder aan het werk met afdraaien van de flenzen
Boven zie je hoe ik de bussen aan het draaien ben voor in de flenzen, hierin kan dan het nieuwe lager en de nieuwe oliekeerring worden gemonteerd
Hier is het hart verwijderd van een oude ID-19 koppelingsplaat om als verlenging te dienen van een andere passende plaat.
Voor het gemak heb ik daarvoor een nieuwe TA plaat gebruikt, een ID plaat kan in principe ook maar dan moeten de spie-banen zuiver in elkaars verlengde liggen zodat de plaat vrij kan blijven schuiven over de primaire as.
Deze actie is nodig omdat de primaire as van de 4-bak korter is dan de as van de 3-bak en de spiebaan van de as net niet ver genoeg in de spiebaan van een standaard koppelingsplaat komt om de kracht zonder schade over te kunnen brengen op de plaat.
Op de bovenstaande foto is het misschien niet goed te zien, maar de bussen zijn met RVS schroef /spietjes vergrendeld aan de flenzen zodat ze niet kunnen bewegen en/of kunnen draaien.
Daarna is de flens aan de buitenkant afgedraaid om ruimte te maken voor de bolle uitstekende delen van de 10mm draadeinden van de as-klauwtjes. ook dit past allemaal net.
Hierboven zie je dat de flens nog niet was uitgedraaid..
Om de lagerkappen te laten passen zijn ze heel voorzichtig in contra opstelling in de draaibank uitgedraaid op de maat van de Timken lagers.
Hierboven zie je een afgedraaide flens met bus, oliekeerring en lager, gemonteerd tussen versnellingsbak en koppelingshuis
Volgende klus: Verlengen van de aandrijfas naar de poelie van de ID motor.
De verlenging van deze as was noodzakelijk omdat ik gelijktijdig met de montage van de 4-bak een langeslag ID motor heb ingebouwd.
De aandrijving van deze aandrijfas op de krukas is iets dikker dan bij de Traction motor en zit iets dieper verzonken in de ID-motor .
Zie onderstaande foto waar de al voorbereide TA as boven ligt en de ID as eronder.
Boven: Verlengde aangepaste poelie-as gereed voor montage
Boven zie je het hart van de ID- koppelingspaat met ID-spiebaan van een gesloopte koppelingsplaat gemonteerd op een nieuwe TA koppelingsplaat.
Het laswerk is uitgevoerd met de speciaal gemaakte pasbus van ID naar TA maatvoering strak in beide spiebanen geperst, deze bus wordt pas na het volledig langzaam laten afkoelen verwijderd.
Voor een goede hechting is het laswerk eerst CO2 gedaan en later op 3 plekken weer uitgeslepen, is de pasbus weer geplaatst en met MIG opnieuw gelast.
Daarna heb ik het laswerk nog laten controleren op slingeringen van de nieuwe spiebaan ten opzichte van de koppelingsplaat.
Dat was gelukkig ruim binnen de norm.
Hierboven zie je de benodigde pas-/ vulplaat van 4mm dik aluminium waarmee ik de 100% passing van het TA-koppelingshuis aan de ID-bak heb uitgevoerd.
Voordeel bij deze oplossing is dat het satelliethuis ook netjes vrij loopt van de binnenkant van het koppelingshuis en je geen zorgen heb over een mogelijk aanlopend differentieel tegen het koppelingshuis.
De reden van deze benodigde aanpassing komt door het feit dat de positie (in de lengterichting) van de aandrijfassen bij de TA ten opzichte van de ID net 4 mm is verschoven.
De half cirkelvormige uitsparingen waar de flenzen bij de ID bak in passen en waar bij de TA bak de oorspronkelijke oliekeerringen in passen zijn bij de ID niet gelijk aan de bakzijde versus aan de zijde van het koppelingshuis.
Bij de TA is de vorm aan beide zijden wel precies gelijk.
Bij de ID bak is het gat voor de flens aan de bakzijde 4mm ondieper en aan de zijde van het ID koppelingshuis 4mm dieper.
Met een pasplaat tussen ID bak en TA-koppelingshuis wordt de niet- ronde vorm als gevolg van het missen van 4 mm gecompenseerd zodat de zuiver rondvormige flenzen precies passen in het (weer) ronde gat.
De lepels van de bediening van de versnellingen heb ik aan de onderkant van de schakeltoren volledig moeten aanpassen zodat de nieuw ontwikkelde stangen kunnen worden bediend voor de ID-bak.
Het was even denken en proberen maar deze oplossing werkt prima!
Zoals je op de foto ziet past de ID poelie maar net naast de rechtse lepel.
Door toepassing van deze poelie ben ik gelijk overgestapt naar een smallere V-riem.
Dat betekende weer gelijk een aanpassing van de waterpomp poelie, en de montage van een 12 Volt wisselstroom dynamo.
Hierboven nog even de pasplaat van 4 mm in detail.
Bij het afmonteren heb ik dunne papieren pakking gebruikt aan beide zijden van de pasplaat.
Dat bleek uiteindelijk de enige manier te zijn waarop alles lekvrij te krijgen is.
De schakelstangen tussen schakeltoren (links) en overbrengingshevels (rechts) naar de selecteur in detail boven op de foto!
Kleine extra uitdaging bij mij was dat de carburateur door het plaatsen van de ID motor en- bijbehorende cilinderkop- opeens in de baan van deze schakelstangen liep.
Met een waterleiding- pijpenbuiger heb ik de schakelstangen precies vrij kunnen houden van alle vaste motordelen en het past allemaal net.
De versnellingsbak zonder bedieningsstangen gemonteerd op het koppelingshuis.
Als je goed kijkt, zie je dat ik hier nog heb gewerkt met de ID-insteekassen, die ik had ingekort.
Uiteindelijk werkte deze oplossing niet omdat de gelaste assen op de las steeds afbraken.
Op zich is deze oplossing wel mogelijk, maar dan zou je nieuwe assen moeten (laten) maken.]
Boven zie je de verlenging van de primaire as door middel van een busje dat op de primaire as komt.
Dit busje komt tussen de primaire as en het toplager van de krukas.
Doel is dat de primaire as niet kan slingeren.
Het busje op de foto was mijn prototype.
Er blijken toplagers te bestaan met verschillende binnendiameters waar de primaire as in past en dus ook hier was de praktijk (weer) mijn leermeester.
Koppelingsplaat in de (gelijk gemonteerde) opzetring van de nieuw geplaatste diafragma drukgroep
En de gehele drukgroep met gemonteerde koppelingsplaat en de naar buiten stekende spiebaan van de koppelingsplaat
Koppelingshuis met M10 bouten ten behoeve van het vastzetten van de flenzen.
De M10 bouten zijn door- en -door gemonteerd in de wangen van het huis .
Eerder heb ik met andere oplossingen geëxperimenteerd maar met schroefdraad tappen, bussen monteren en dergelijke kreeg ik het niet voldoende olie-dicht.
Op bovenstaande manier met ringen en pakkingringen is het perfect dicht!
Dit was nog wel even een klusje:
Van donordelen van 2 differentiëlen 1 nieuwe maken.
Op zich niet moeilijk wanneer je bedenkt wat waarin gaat passen:
Pignon van ID is toegepast, dus moet het satelliet tandwiel van ID worden toegepast.
De uitgaande assen van de TA worden gebruikt dus moeten de satelliet tandwielen van de TA worden geplaatst.
De dunnere uitgaande TA as wordt geplaatst in het satelliet tandwiel van de ID dus moet een pas-bus worden ingeperst in het ID satellietwiel zodat de TA as er vrij maar strak in kan draaien.
Het satelliethuis van de TA is gebruikt (kom-zijde waar de tandwieltjes in zitten) met de vaste (TA) as er aan vast.
Op de foto boven zie je linksonder het satelliettandwiel met vrij draaiende uitgaande as.
Rechtsonder zie je het kom-deel van het satelliethuis met de satelliet-tandwieltjes en vaste uitgaande as.
Het oorspronkelijke TA differentieel werkt met bak-assen met spiebanen aan de buitenkant waarop de TA- bak-assen extern kunnen worden gemonteerd.
Voordeel hierbij is dat je gemakkelijk de grote keerringen van de TA-bak kan vervangen.
In de foto boven is dus het onderste differentieel het TA-differentieel.
Boven: Gereed en gemonteerd differentieel.
De pas-bus zie je mooi om de uitgaande as zitten.
Boven zie je de gemaakte pas-bus met oliegroef aan de vrij draaiende binnenkant.
Timken lagers strak stellen maar niet te strak…
Omgebouwd schakel selecteur/levier, in de experimentele fase.
Afdraaien asklauwtje op de commercieel verkrijgbare lagermaat (35mm)
En het afgedraaide resultaat van het asklauwtje van de TA met de spiebaan aan de binnenkant.
De bevestigingsbeugel om de versnellingsbak- en motor aan de voorzijde op te hangen:
Ik heb gekozen voor een erg robuuste opzet, omdat de moter/bak/aandrijvingsassen allemaal aan dit punt zijn opgehangen.
Bovendien heb ik er voor gekozen om de dwarsstukken van de aandijftraverse gewoon weer te monteren om voldoende stevigheid te houden.
Let hierboven goed op:
Aan de onderkant van de flenzen heb ik aan beide kanten aan de onderkant ca. 2 cm materiaal weggeslepen.
Dat moet omdat deze punten uitsteken ten opzichte van de oorspronkelijke TA bak.
Daarmee komen ze tegen de wieg aan net boven de doorgang van de aandrijfassen.
Dus wat materiaal moeten verwijderen.
Het aantal malen dat ik de bak heb gemonteerd en weer gedemonteerd kan ik niet meer achterhalen, maar het was in ieder geval zoveel malen dat ik het inmiddels blindelings en zeer snel uit kan voeren.
Boven nogmaals het weggehaalde materiaal: Handig om te doen VOOR het monteren!
Lager voor de asklauwtjes.
Ik heb dit deel in de oven verwarmd op 60 graden voor de definitieve montage.
De bak is klaar! Nu nog even monteren..
Schakelassen. Links de beweging op/neer van de pook en rechts de beweging links/rechts..
Nog wel even een fusee moeten lossen aan 1 kant, anders kreeg ik de assen niet gemonteerd op de bakassen(flenzen).
Tijdens de montage genomen: moer nog vastdraaien en zo.
Rechts onderaan zie je de opnemer van de cruise control weggedraaid hangen.
De magneet komt onder de moer die nog los zit met een beugeltje zodat de opnemen hem bij elke omwenteling even kan zien.
Boven de aangepaste lepels van de onderzijde van de schakeltoren.
Met gebruikmaking van de oorspronkelijke schakelstangen van de TA EN door de selecteur/levier in de cabine om te bouwen EN door op de versnellingsbak met nieuwe schakelstangen ‘buitenom’ een conversie te doen van de bedieningshevels onderaan de schakeltoren naar de oorspronkelijke bediening van de 4-bak.
